افسانه، اسطوره، قصه، داستان، متل و حکایت سرگیجگی میان کلمات

رحیمی، مصطفی (1376). تراژدی قدرت در شاهنامه، تهران: انتشارات نیلوفرکتاب خواندنی و جذابی بود که علی‌رغم همه‌ی نکات مفیدش همان درد مشترک کارهای تحقیقاتی وطنی را دارد. البته این را که می‌گویم معنی‌اش این نیست که خودم را تافته‌ی جدابافته‌ای ببینم. بیشتر یک جور ابراز تأسف به حال خودمان است و من هم بخشی از این خودم. بگذریم.از نظر حجمی، بخش اعظم کتاب در بخش نخست آن نشسته که به تعریف قدرت و نظریه‌ها و فرضیه‌های آن پرداخته و کتابی خواندنی ساخته که اگر مستقل بود مخاطبان خاص‌تری را هم به خود جلب می‌کرد و احتمالاً بیشتر هم دیده می‌شد. نویسنده کوشیده نقش تازه‌ای بزند و این دیدگاه‌ها را در دو داستان غم‌بار شاهنامه، یعنی رستم و اسفندیار، و رستم و سهراب دنبال کند. نمی‌گویم موفق نبوده ولی مشکلش آن‌جاست که نتوانسته بخش محقق وجودش را از بخش شاهنامه‌دوست وجودش جدا کند.منظورم این نیست که گرایش به یکی از این دو به معنی نفی دیگر باشد ولی در متنی که می‌خواهی استدلال کنی و فرضیه ببافی شرط اولش این است که ذهنت از تعلق به یک دیدگاه بری باشد. وقتی سنگ اول بنایت این باشد که شاهنامه همه چیزش درست است -نمی‌گویم که نیست- دیدت را می‌بندی و چون سؤالی برایت شکل نمی‌گیرد، پی جوابش هم نمی‌روی و به تکرار مکررات می‌افتی. اما اگر به ما اجازه بدهند که در شاهنامه شک کنیم چیزی از ارزش آن کم نمی‌شود. اتفاقاً برعکس، چون مطمئنم که همه‌ی پاسخ‌ها را در دلش دارد و از عهده‌ی جواب برمی‌آید ارزش آن پیش مخاطب امروزی بالاتر هم می‌رود.اما اگر بترسیم و نپرسیم نوشته‌هایمان مثل این کتاب از نظر وزنی دچار مشکل می‌شود. یک دوم کتاب یک هدف دارد که خوب هم بیان شده و خوش‌خوان است. نیمه‌ی بعدی به شکل نامساوی بین دو داستان تقسیم شده و یکی چن افسانه، اسطوره، قصه، داستان، متل و حکایت سرگیجگی میان کلمات...ادامه مطلب

دلم یک خواب سیر می‌خواهد. یک خوابِ بی‌رؤیا که وقتی بیدار شدم –اگر بیدار شدم- فکر اتفاق‌هایش را نداشته باشم. دلم یک آغوشِ بی‌منت می‌خواهد. یک آغوش گرم که مرا در بر بگیرد و بگوید عزیزکم، آرمان نداشتن، بهترین آرمان دنیاست.دلم یک دشت بی‌مرز می‌خواهد. یک دشت برای آن که هر چه فریاد کنم کسی بازتابم نباشد.دلم یک دل سیر گریه می‌خواهد. یک گریه که اشک‌هایش آن قدر باشد که تمام خستگی‌ام را بشوید و ببرد.دلم کوچک است دیگر. خیلی چیزها می‌خواهد.بخواب که نه دشتی برایت آغوش باز می‌کند و نه اشکی در این کابوس مانده است.بخواب.  افسانه، اسطوره، قصه، داستان، متل و حکایت سرگیجگی میان کلمات...ادامه مطلب

گفت چرا انتقادش را قبول نکردی؟گفتم جان من، نقد با نق فرق می‌کند.گفت همه‌ی شماها که فکر می‌کنید به جایی رسیده‌اید همین حرف را می‌زنید.گفتم بقیه را نمی‌دانم ولی من ادعا نکردم به جایی رسیده‌ام. این اولاً را داشته باش. ثانیاً من اگر ادعا کردم در ادبیات فانتزی کاره‌ای هستم و بعدش اسم فارا مندلسن را نشنیده بودم و نمی‌دانستم مقالاتش چه ضریب اطمینانی دارند ادعایم را بگذار در کوزه و آبش را در حلقم فرو کن. آخر می‌شود کتاب مندلسن را که اسمش رویش است و تاریخچه است بخوانی بعد بگویی از ویکی‌پدیا چیزی اضافه‌تر ندارد؟ثالثاً فرموده‌اند چرا کتاب عکس ندارد؟ کتاب قصه است مگر مرد مؤمن؟ یعنی چه که عکس داشته باشد؟!رابعاً فرموده‌اند چرا شرح و تفسیر ندارد؟ برادر من، یک بار دیگر اسم کتاب را بخوان، بعد اصلاً نخواستی نخر! «تاریخچه...» تاریخ هم نه، تاریخچه!خامساً فرموده‌اند ایراد فاجعه بار  در ترجمه و به زعم ایشان «ویراست» دارد. رطب‌خورده چون منع رطب کند؟ کسی که نقد ترجمه می‌کند در نوشته‌اش غلط املایی کرور کرور ندارد.باز هم از سر کنجکاوی نگاهی به درخواستشان انداختم. در پروفایلشان به زبان فارسی سخت (!) نوشته‌اند که «نوبی در همه چیز» هستند. به خدا که اول ذهنم رفت سراغ نام کشور و تب و بعد از کمی مکث فهمیدم منظور شریفشان (Newbie)  می‌باشد.اینجاست که خدا را به شمای بزرگ می‌سپارم! افسانه، اسطوره، قصه، داستان، متل و حکایت سرگیجگی میان کلمات...ادامه مطلب

چند وقتی هست که بحث آزمون زبان فارسی در مقطع پیش دبستانی برای بعضی یا بهانه‌ای شده که همه چیز رو سیاسی جلوه بدن یا به یاد مشکلات قدیمی خودشون افتادن و دارن از این موج سواری می‌گیرن.ببخشید اگر زبانم تل افسانه، اسطوره، قصه، داستان، متل و حکایت سرگیجگی میان کلمات...ادامه مطلب

بچه که بودم یکی از تفریحات هم نسلی‌های ما در سفر این بود که وقتی در پیچ و تاب جاده‌های شمالی به تونل می‌رسیدیم سر را از پنجره بیرون کنیم  جیغی بکشیم یا آن‌ها که بلد بودند سوت می‌زدند و انواع و اقسام ا افسانه، اسطوره، قصه، داستان، متل و حکایت سرگیجگی میان کلمات...ادامه مطلب

این هم از آن دست مطالبی است که در خانه تکانی دیجیتال پیدا شد!   رؤیای سفر به ماه در آیینه‌ی ادبیات و هنر شوق گردش در ماه را می‌توان در بسیاری از کتاب‌ها-خواه مستند و خواه خیالی- و فیلم‌ها و پوسترها دی افسانه، اسطوره، قصه، داستان، متل و حکایت سرگیجگی میان کلمات...ادامه مطلب

مرحوم نیچه دو ایزد فوق الذکر –یعنی جناب آپولون و جناب باخوس (که البته برابر یونانی‌اش دیونیسوس است و چون فکر کردم خواندن یا به قولی تلفظش برای دوستان سخت است از نسخه‌ی رومی‌اش تقلب کردم.) که همانا دو افسانه، اسطوره، قصه، داستان، متل و حکایت سرگیجگی میان کلمات...ادامه مطلب

اگر می‎گوییم خانه‎تکانی، نمی‎شود رایانه‎تکانی هم داشته باشیم؟ نوشته‎ای که در پی می‎آید در حرکتی از این دست پیدا شد. گمانم دو دستی چسبیدن به این یادداشت‎ها خساست محض باشد. ** مقدمه آنچه در پي خواهيد خو افسانه، اسطوره، قصه، داستان، متل و حکایت سرگیجگی میان کلمات...ادامه مطلب

در مورد این که چرا فانتزی می‌خوانیم و چرا خواندن آن مهم است بسیاری نوشته‌اند ولی این‌جا از ضرورت و اهمیت و دلیل آن نمی‌نویسم. فانتزی را دوست دارم به همان دلیل که فلسفه را. در نگاه اول شاید این مقایسه افسانه، اسطوره، قصه، داستان، متل و حکایت سرگیجگی میان کلمات...ادامه مطلب

روزی چند کلمه‌ای با شاگردی قدیمی که دیگر در زمره‌ی دوستان است رد و بدل می‌کردم که یادم انداخت چقدر آدم امیدوار و خوش‌بینی هستم ولی بدجنسی محض است اگر برای امید دادن به کسی به او بگوییم: «همه چی درست م افسانه، اسطوره، قصه، داستان، متل و حکایت سرگیجگی میان کلمات...ادامه مطلب